Jemioła na sośnie?

Jemioła pospolita (Viscum album ssp. album) jest gatunkiem półpasożytniczej rośliny, rozpowszechnionym w całej Polsce. W okresie letnim jest słabo widoczna wśród rozwiniętych liści, jednak późną jesienią i zimą możemy ją zobaczyć bez problemu. Wtedy, charakterystyczne kępy jemioły, przywracają zieleń ogołoconym z liści koronom drzew. Jemioły samodzielnie przeprowadzają fotosyntezę, a od gospodarza – drzewa, pobierają wodę wraz z solami mineralnymi. Szkodliwy wpływ jemioły na drzewa uwydatnia się w przypadku masowego opanowania. Obecność jemioły może zakłócić gospodarkę wodną drzew (przez zwiększenie transpiracji) i przyczynić się tym do silnego osłabienia drzew. Poza tym jemioła przynosi straty w postaci obniżenia zdrowotności drzew, na którym pasożytuje, przez co drzewo lub jego gałęzie stopniowo obumierają. W warunkach niedostatku opadów atmosferycznych gatunki te silnie osłabiają swoich gospodarzy, doprowadzają do szybkiego zamierania całych drzewostanów.

Wszyscy przyzwyczailiśmy się do widoku jemioły na przydrożnych zadrzewieniach składających się z gatunków liściastych, takich jak topole, klony, lipy i brzozy, ale żeby na sosnach???

Otóż tak, coraz częściej na terenie Polski obserwuje się gatunki iglaste drzew zaatakowane przez jemiołę. Konkretnie są to 2 podgatunki jemioły pospolitej występujące na gatunkach iglastych, a mianowicie jemioła rozpierzchła (Viscum album ssp. austriacum) – często spotykana na sośnie oraz jemioła jodłowa (Viscum album ssp. abietis) – pojawiająca się na jodle.

Do niedawna problem ten dotyczył głównie południowej Polski, jednak z roku na rok zasięg jemioły na gatunkach iglastych się zwiększa i  przesuwa się na północ.

W 2019r. w nadleśnictwie stwierdziliśmy jeden przypadek jemioły na sośnie w Leśnictwie Mętna – był to pierwszy przypadek w całej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku.

W tym roku Leśniczy Leśnictwa Sutno dopatrzył się już nowych „lokatorów” na sosnach w kilku miejscach jednocześnie.

Na okoliczność pojawienia się nowych mieszkańców lasu nadleśnictwo odwiedził Zespół Ochrony Lasu w Olsztynie oraz Wydział Ochrony Lasu w RDLP Białystok. Wspólnie udaliśmy się do „jemiołowego lasu”, aby ocenić zasięg problemu i ustalić sposób postępowania w takich drzewostanach.

Do rozprzestrzeniania się jemioły w lasach i zadrzewieniach przyczyniają się w dużej mierze ptaki, m.in. jemiołuszka zwyczajna i drozdy, które żywią się miąższem owoców, otaczającym nasiono. W trakcie spożywania owoców przez ptaki, kleiste nasiona przykleja się do ich dziobów, a te z kolei próbują usunąć je wycierając dzioby o gałęzie drzew. W ten sposób, za pośrednictwem ptaków, jemioła przenosi się na kolejne drzewa.

Drzewostany sosnowe zaatakowane przez jemiołę  może uratować wzrost opadów deszczu i podniesienie się poziomu wód gruntowych, co wzmocni drzewa i da silę w walce z jemiołą.

Dlatego mamy nadzieję, że pogoda będzie łaskawa dla naszych sosen.

 Z leśnym pozdrowieniem